Szklanki służą ludziom od chwili pozyskania umiejętności wytopu szkła i wyrobu naczyń z glinki ceramicznej, fajansu oraz porcelany. Stały się jednak nowością po tworzeniu naczyń z metali typu cyna, srebro i złoto. Starożytni Egipcjanie traktowali szkło jako element biżuterii. Z kolei to Rzymianie, jako pierwsi w Europie, wykorzystywali umiejętność wypalania go do tworzenia naczyń użytkowych.
Szkło na przestrzeni wieków
Przełom starożytności i okres średniowiecza był czasem naczyń z ceramiki, złota oraz srebra. W renesansie i odrodzeniu w Europie dominowało szkło użytkowe z okolic Wenecji, Francji i Niderlandów. Późniejszy okres wiktoriański zdominowany był przez brytyjskie wyroby szklane, jak na przykład kielichy, dzbany do wina. Zamówienia dla arystokracji bogato zdobiono, między innymi srebrem.
Przeczytaj także: Przechowywanie napojów. Karafka, dzbanek czy butelka?
Szkło – wszechstronne i bezpieczne
Obecnie szklane naczynia do napojów, zarówno bezalkoholowych jak i alkoholowych, oraz te, których używamy do serwowania dań: salaterki, misy, patery, wazy, półmiski, są nieodłącznym elementem codziennego funkcjonowania gospodarstw domowych, jak też lokali gastronomicznych. Naczynia szklane, poza wysokiej jakości kieliszkami do wina i szampana, które huty wytwarzają ze szkła dmuchanego, produkuje się masowo ze szkła prasowanego.
Naczynia ze szkła są bezpieczne, higieniczne i dzięki różnorodności wzorów mogą stanowić ważny element dekoracji stołu. Nadają mu styl, podkreślają doniosłość wspólnych spotkań. Nie zachęcamy do tłuczenia kieliszków na szczęście, choć najczęściej przystępna cena szkła, to jego kolejna zaleta.
Rodzaje szklanek w zależności od napoju
W zależności od napoju i okazji używamy naczyń o odmiennych kształtach. Te do napojów alkoholowych mają nie tylko odrębne nazwy, jak np. szklanki, pokale i kufle do piwa, kieliszki do wina, szampana i wódki (włącznie z whisky i koniakiem), ale też różne kształty i pojemności. Naczynia do serwowania piwa z reguły, choć nie zawsze, mają w górnej części nadrukowaną nazwę browaru.
Szklanek do wody używa się powszechnie w gastronomii. Czasami dla odróżnienia są wzbogacone o drukowany logotyp rozlewni wody mineralnej. Szczególne dotyczy to pijalni lub restauracji, który znajduje się blisko miejsca pozyskiwania wody, w uzdrowisku, czy w pobliżu znanego, alpejskiego lodowca.
Kieliszek do wody, a savoir vivre
W dobrych restauracjach używa się kieliszków do wody. Z reguły są cylindryczne, z cienkiego lub średnio grubego szkła, mają pojemność 200 – 300 ml. Podczas uroczystości restauracje podają kieliszki do wody, które do złudzenia przypominają kieliszki do białego wina, z ta jednak różnicą, że te do wody mają kielich o kształcie elipsoidy. Tego typu kieliszki, podczas gdy posiłek wymaga różnych nakryć do win, stawia się zawsze po zewnętrznej stronie pozostałych kieliszków.
Szklanka do drinków i nie tylko
Do soków, musów, przecierów, koktajli oraz smoothie bez problemu można używać szklanek do drinków. Napoje bezalkoholowe rządzą się swoimi prawami, w związku z tym zdecydowanie nie jest zalecane używanie kieliszków do alkoholowych koktajli. Te bowiem są podawane w naczyniach o mniejszej objętości i w kieliszkach o różnych kształtach, w zależności zresztą od rodzaju alkoholu, który jest bazową częścią takiego koktajlu.
Co należy wlać do szklanki typu highball, collins, old fashined, rocks?
– highball to wysoka, i prosta szklanka o średnicy 7 cm i wysokości 15 cm (240 ml – 350 ml). Podając domowe soki w czasie dużych upałów, przeciery lub musy możemy szklankę schłodzić w lodówce, a przed jej napełnieniem wrzucamy do środka kilka kostek lodu. Nazwę naczynia przejęto od koktajlu ze szkockiej whisky i wody gazowanej.
– Szklanka typu collins jest bardzo podobna do highball. Wysoka, cylindryczna, ale węższa od highball i ma trochę większą pojemność (350 – 410 ml). W przypadku drinków warto zwrócić uwagę, że ze względu na jej mniejszą średnicę, niż w przypadku highball, gaz w napoju utrzymuje się dłużej. Poza domowymi napojami bezalkoholowymi, można podawać w niej espresso z tonikiem.
– old fashioned (lowball) to nie tylko szklanka, w której często serwuje się whisky solo, drinki i koktaje. Można z niej oczywiście pić wodę, a w domowym użytku jest wykorzystywana jako szklanka do soków i innych napojów bezalkoholowych on the rocks, czyli z lodem. Często stosuje się też kamienie do drinków, czyli odpowiedniej jakości granitowe kostki, które wcześniej schładza się w lodówce. Popularność tej niskiej i szerokiej szklanki o grubym dnie (standardowo 180 – 300 ml, a w wersji podwójnej 350-470 ml) sprawiła, że jest naprawdę wiele przepisów. Może być prosta lub mieć dekorowane wcięciami boki.
– szklanka typu rocks zwana też szklanką klasyczną – ma dość grube dno. W przypadku przygotowywania drinków z alkoholem wykorzystuje się je do rozgniatania moździerzem np. cukru trzcinowego, części limonki i kawałków lodu. Kolejno dolewa się składniki według receptur. Szklanka pojawiła się w użyciu na przeł. XVIII/XIX w.
Ile to jest „jedna szklanka”?
Przyjmujemy, że w czasie przygotowywania potraw korzystamy z podręcznej miarki, którą znajdziemy w każdej kuchni. W niektórych przepisach spotkamy miarę typu „szklanka”. Najczęściej pełna zawiera 250 ml ale już niepełna to nawet ledwie 200 ml. Sprawdź inne przeliczniki kuchenne
redakcja: Małgorzata Pawik
