Kaszuby to nie tylko piękna przyroda, polodowcowe jeziora, lasy, wsie, miasteczka, ale też oryginalna kultura i kuchnia. Ryby, tabaka czy truskawki? Dla każdego coś dobrego. Prezentujemy niekoniecznie oczywiste atrakcje Kaszub.
Kaszubskie potrawy to kuchnia pogranicza
Kaszubi przez wieki mieszkali na pograniczu – polskim, niemieckim, pruskim. Nie dziwi, że ich niektóre potrawy są znane również w innych częściach Pomorza.
Słodko-kwaśna zupa fasolowa (bonk miodny i kwaśny) z dodatkiem na koniec odrobiny octu i cukru. Podobnie jest z zupą z brukwi (zupa z z żeltich wreczi), na gęsinie, z dodatkiem włoszczyzny, ziemniaków pokrojonych w kostkę i oczywiście z dodatkiem brukwi, a na koniec doprawionej majerankiem, z tym. Kaszubska zupa z brukwi jest gęsta.
Muzeum Akordeonu w Kościerzynie
Być na Kaszubach i pośród Kaszubów, a nie zażyć tabaki, czy nie usłyszeć akordeonu, to tak samo, jak być w Paryżu i nie widzieć wieży Eiffla. W „sercu” Kaszub, czyli w Kościerzynie można zwiedzić jedyne w kraju Muzeum Akordeonu. Miejscowy pasjonat i akordeonista, Paweł Nowak, od 1999 r. myślał o tego typu miejscu, ale dopiero w 2010 r. muzeum zostało oficjalnie otwarte. Funkcjonuje jako oddział Muzeum Ziemi Kościerskiej im. dra Jerzego Knyby w Kościerzynie. Muzeum może się pochwalić ponad 130 instrumentami m.in. z Polski, Włoch, Francji, Niemiec i Rosji.
Muzeum Gospodarstwa Wiejskiego
W Lipuszu od 2002 r. w funkcjonuje Muzeum Gospodarstwa Wiejskiego, które mieści się w nieczynnym ewangelickim kościele z połowy XIX w. Pośród ponad 300 eksponatów znajdują się: naczynia kuchenne, ręczny magiel, warsztat tkacki z pocz. XX w., młockarnie, cepy, wóz konny, brony oraz pługi, a nawet ponad stuletni, bo z 1913 r. wóz strażacki. Prócz tego w Lipuszu stoi zabytkowy, drewniany młyn wodny z XIX w., który nadal jest czynny i mieli zboże na mąkę dla lokalnej piekarni. Wizyta w tym miejscu pozwoli poznać warunki życia Kaszubów w poprzednich wiekach. To może być już krokiem do nie tylko poznania, ale zrobienia u siebie kilku tradycyjnych kaszubskich dań.
Sprawdź także: Butelka od piwa ma swoje muzea i… 150 lat historii
Kaszubskie specjały. Prosto z natury
Dawnych Kaszubów można uznać, za zwolenników zdrowego odżywiania. Swoje potrawy przygotowywali z dóbr natury pozyskanych wokół ich domu (uprawa warzyw, hodowla zwierząt). Na północy Kaszub jadano jajecznicę z węgorzem (prażnicã). Solonego węgorza moczono przez 12 godz., krojono na średniej wielkości kawałki i smażono bez tłuszczu na patelni. Następnie wbijano jajka (odpowiednio do wielkości mięsa ryby), a na koniec dodawano do smaku pieprz.
Na Kaszubach jajecznicę podaje się z chlebem lub ugotowanymi ziemniakami. Na północy Kaszub znana jest też zupa z węgorza. Kawałki węgorza gotuje się z włoszczyzną, następnie dodaje się ziemniaki, a na koniec posiekany koperek.
Jak powstaje kiszka kaszubska (kaszëbskô cziszka)?
Uprawy zboża na słabych glebach niewiele przynosiły zysku, bardziej była opłacalna gryka, która stała się podstawą kiszki kaszubskiej. Potrzeba do niej ziemniaków, kaszy gryczanej, boczku wędzonego, cebuli, jajek, soli, pieprzu, liścia laurowego i ziela angielskiego. Potarte, obrane, surowe ziemniaki mieszamy z ugotowaną kaszę gryczaną dodając jajko oraz przyprawy wraz z pokrojoną w kostkę cebulą.
Całość wkładamy do płóciennego worka i po związaniu gotujemy. Po wyjęciu z wody zanurzyć na ok. 1 godz. w zimnej wodzie. Następnie wyciągnąć z worka i pokroić w ok. centymetrowej grubości plastry, które podaje się na ciepło po podsmażeniu na boczku i cebuli.
Gotowa kiszka po usmażeniu, jest podobna do kotleta. W diecie Kaszubów przeważa wieprzowina i drób, a wołowina pojawia się od święta.
Kaszubską, wartą odwiedzenia, ciekawostką ogrodniczą jest Ogród Bellingham w Zgorzałem.
Truskawka kaszubska
Wizyta na Kaszubach na początku wakacji nie może odbyć się bez przekąszenia truskawki kaszubskiej. Region z nich słynie! Wszystko zaczęło się na początku XX wieku. Jedna z lokalnych rolniczek, Helena Gruchała, rozpoczęła pracę przy pierwszej plantacji w miejscowości Długi Kierz. Mimo iż kaszubski klimat nie jest dla truskawek wcale taki łatwy, uprawa zyskała wielu naśladowców a owoc truskawki stał się lokalnym specjałem i przysmakiem. W trakcie wakacji organizowanych jest wiele imprez z truskawką w roli głównej.
Kaszubska truskawka (kaszëbskô malëna) wpisana jest do europejskiego systemu nazw i oznaczeń geograficznych. Rozporządzeniem Komisji Europejskiej z 2009 roku nazwę produktu zarejestrowano jako Chronione Oznaczenie Geograficzne. Przeczytaj więcej o unijnych systemach jakości żywności
Chcemë le so zażëc!
Odwiedzając Kaszuby możemy u gospodarzy lub np. w pubie usłyszeć opowieści o Stolëmach (kaszubskich olbrzymach), a gdy ktoś nam powie “Chcemë le so zażëc!” (Zajrzyjmy sobie do tabaki!) to oznacza, że chce zażyć tabaki i zaprasza na do tego rytuału.
