Austria słynie nie tylko z pięknych górskich krajobrazów i wyśmienitych potraw, ale także z bogatej tradycji produkcji serów. Austriackie sery od wieków cieszą się uznaniem na rynku międzynarodowym, a ich różnorodność i wyjątkowy smak sprawiają, że każdy miłośnik dobrego jedzenia znajdzie coś dla siebie. W tym artykule przybliżymy 7 najciekawszych austriackich serów, podpowiemy, jak je rozpoznawać, gdzie kupować, co oznaczają ich oznaczenia, oraz podpowiemy, w jaki sposób można je najbardziej efektywnie wykorzystywać w kuchni.
Austriackie sery: historia i tradycja
Austria, choć nie jest kojarzona z produkcją serów na skalę porównywalną z Francją czy Szwajcarią, ma bogatą i fascynującą historię w dziedzinie serowarstwa. Tradycja wytwarzania serów w tym kraju sięga średniowiecza, kiedy to lokalne społeczności zaczęły rozwijać własne receptury i techniki produkcji, często dostosowane do warunków klimatycznych i dostępnych surowców.
W tamtym okresie austriackie regiony górskie, takie jak Alpy i Karyntia, stały się szczególnie znane z produkcji wysokiej jakości serów, które służyły zarówno lokalnym mieszkańcom, jak i handlowcom przemierzającym szlaki handlowe. W miarę upływu wieków, techniki te ulegały udoskonaleniu, a lokalne tradycje serowarskie zyskały na znaczeniu, tworząc unikalną kulturę kulinarną tego kraju.
Przekazywanie umiejętności z pokolenia na pokolenie odgrywało kluczową rolę w rozwoju austriackiego serowarstwa. Małe rodzime mleczarnie, często prowadzone przez rodziny od wielu pokoleń, dbały o zachowanie tradycyjnych receptur i metod produkcji. Wśród najważniejszych i najbardziej znanych austriackich serów znajdują się twarde, dojrzewające wyroby, takie jak Tiroler Graukäse czy Vorarlberger Bergkäse, które wyróżniają się intensywnym smakiem i wysoką jakością. Oprócz nich powstają również sery miękkie, świeże i półtwarde, które od lat stanowią nieodłączny element lokalnych potraw i świątecznych tradycji. Współczesne technologie i rosnąca świadomość konsumentów przyczyniły się do rozwoju nowoczesnych metod produkcji, nie zapominając jednocześnie o pielęgnowaniu historycznych receptur i metod.
Wiele z serów austriackich jest chronionych jako produkty regionalne i tradycyjne, co podkreśla ich unikalność i autentyczność. Sery te nie tylko odzwierciedlają historię i kulturę Austrii, ale także stanowią ważny element dziedzictwa narodowego, promując lokalne surowce i techniki produkcji. Poznanie historii i tradycji austriackiego serowarstwa pozwala zatem na pełniejsze docenienie ich smaku i wartości, a także wspiera zachowanie tych wyjątkowych dziedzictw na przyszłość.
Top 7 austriackich serów, których musisz spróbować
#1 Tiroler Graukäse
Charakterystyczny dla regionu Tyrolu, ten szary, miękki ser wyróżnia się intensywnym, lekko kwaśnym smakiem i aromatem dojrzewających bakterii. Idealny do podania z chlebem lub jako składnik sałatek.
#2 Bergkäse
Tradycyjny ser górski, którego dojrzałość sięga nawet kilku lat. Ma twardą konsystencję i orzechowy smak, doskonały do tarcia na potrawy lub spożywania na zimno podczas wycieczek w góry.
#3 Vorarlberger Bergkäse
Specjalność regionu Vorarlberg, ten dojrzały ser ma wyrazisty, pikantny smak i elastyczną teksturę. Często używany do gotowania oraz jako przekąska.
#4 Emmental Austria
Australijska wersja słynnego sera Emmental, wyróżnia się dużymi oczkami i łagodnym, orzechowym smakiem. Popularny zarówno w kuchni, jak i na deski serów.
#5 Sura Käsespätzle
Chociaż technicznie to nie ser, lecz danie serowe, to warto wymienić je jako symbol austriackiej tradycji serowej. To makaron z serem, często podawany ze smażoną cebulką, będący ulubionym daniem w regionach alpejskich.
#6 Gailtaler Almkäse
Wyjątkowy ser pochodzący z malowniczych alpejskich pastwisk Gailtalu, gdzie jest produkowany tradycyjnymi metodami na 13 różnych terenach wypasowych. Ten aromatyczny ser wyróżnia się nie tylko bogatym smakiem, ale także wysoką jakością, która wynika z ręcznego dojenia mleka od lokalnych krów oraz starannego procesu dojrzewania.
W we wrześniu na terenach gdzie powstaje Gailtaler Almkäse organizowany jest Festiwal Sera.
Więcej informacji na temat Gailtaler Almkase: https://www.gailtaler-almkaese.at/
#7 Weinkase (Ländle Weinkäse)
Unikalny ser dojrzewający w aromatycznym winie, który zachwyca swoim wyrazistym, winnym smakiem i subtelną, lekko pikantną nutą. Proces dojrzewania w winie nadaje mu niezwykłej głębi i złożoności, podkreślając charakterystyczne cechy zarówno sera, jak i użytego trunku. Efektem jest wykwintny produkt o bogatym aromacie, który doskonale komponuje się z winami o pełnym ciele, stanowiąc wyjątkową propozycję dla smakoszy poszukujących nowych doznań kulinarnych.
Przeczytaj także: Tort Sachera – kulinarny symbol Wiednia
Jak rozpoznać austriackie sery?
Ważnym aspektem jest umiejętność rozpoznania autentycznych austriackich serów. Oto kilka wskazówek:
- Certyfikaty i oznaczenia – Szukaj oznaczeń PDO lub PGI (Protected Geographical Indication – Chronione Oznaczenie Geograficzne). To gwarancja, że ser pochodzi z wyznaczonego regionu i jest wyprodukowany według tradycyjnych metod.
- Etykiety i informacja producenta – Zwracaj uwagę na informacje na opakowaniu, opis pochodzenia i skład.
- Smak i wygląd – Wyrazisty, charakterystyczny smak, odpowiednia konsystencja i kolor – to klucze do rozpoznania autentycznego produktu.
- Miejsce zakupu – Preferuj sklepy specjalistyczne, delikatesy, targi regionalne i sprawdzone sklepy online.
Przeczytaj także: Najlepsze atrakcje kulinarne Styrii
Gdzie najlepiej kupować austriackie sery?
Wybór miejsca zakupu ma duże znaczenie dla jakości i autentyczności produktu. Oto najlepsze opcje:
- Sklepy specjalistyczne i delikatesy – często oferują szeroki wybór serów od renomowanych producentów, z certyfikatami.
- Targi regionalne i festiwale serów – znakomite miejsce, aby spróbować i kupić sery bezpośrednio od producentów.
- Sklepy online – platformy specjalistyczne, np. europejskie sklepy z serami, oferują szeroki wybór i dostawę do domu.
- Supermarkety premium – niektóre supermarkety oferują autentyczne, oznakowane sery z Austrii.
- Bezpośrednio w serowarni lub w gospodarstwach!
Pamiętaj, aby zawsze sprawdzać certyfikaty i opinie innych klientów.
Przykładowe zastosowania austriackich serów w kuchni
Austriackie sery to nie tylko produkty do podania na deskach serów, ale także wszechstronne składniki, które znakomicie sprawdzają się w różnorodnych potrawach i kulinarnych eksperymentach. Ich bogaty smak, unikalne tekstury i aromaty otwierają szerokie możliwości dla kucharzy i miłośników dobrej kuchni. Przykładowe wykorzystanie austryjackich serów:
- Deski serów i przekąski – ser typu Tiroler Graukäse czy Bergkäse to klasyczne składniki regionalnych przekąsek. Doskonale komponują się z lokalnym pieczywem, takim jak ciabatta czy ciemny chleb razowy, a także z kiszonymi warzywami, np. ogórkami czy kaparami. W połączeniu z regionalnym winem białym z Austrii, jak Grüner Veltliner, tworzą harmonijną kompozycję smaków, idealną na spotkania towarzyskie czy przystawki na specjalne okazje.
- Dania typu raclette – ser typu Berner Alpkäse czy Emmentaler Austria doskonale sprawdzają się w klasycznym raclette, gdzie topione ser jest podawane z gotowanymi ziemniakami, kiszonymi warzywami, szynką czy wędzonym mięsem. W wersji nowoczesnej można je również łączyć z różnorodnymi warzywami, takimi jak papryka, cukinia czy brokuły, a także z różnymi ziołami i przyprawami, co pozwala na tworzenie interesujących smakowych wariantów.
- Sałatki i makarony – twarde sery, takie jak Tiroler Graukäse czy Bergkäse, można ścierać na gorące makarony, dodając do nich świeże zioła i przyprawy, albo używać jako składnik sałatek, np. z rukolą, orzechami włoskimi i dressingiem na bazie octu balsamicznego. Z kolei sery te świetnie sprawdzają się w zapiekankach, łącząc się z warzywami i mięsem, nadając potrawom charakterystyczny, wyrazisty smak.
- Zupy i sosy – sery dojrzewające, takie jak Emmentaler czy Bergkäse, mogą stanowić bazę do aromatycznych sosów serowych, które doskonale pasują do warzyw, mięsa czy makaronów. Przygotowane na ich bazie sosy można wzbogacić dodatkiem śmietany, czosnku czy ziół, tworząc gęste, kremowe konsystencje, które dodadzą głębi smaku różnorodnym daniom.
- Pieczywo i przekąski – świeże austriackie sery, takie jak Sbrinz czy Tyroler Graukäse, świetnie komponują się z różnorodnym pieczywem, orzechami, miodem czy konfiturami, tworząc idealne połączenia smakowe na śniadania czy wieczorne przekąski. Można je również podawać z suszonymi owocami, takimi jak morele czy figi, co podkreśla ich smak i dodaje elegancji.
Zdjęcia:
Fotocredits: @NLW Tourismus
Martin Lugger
Michael Stabenteiner
Verein Gailtaler Almkäse g.U.
